Παιδί στην Εφηβεία ... Γονείς σε απόσταση;
Παιδί στην Εφηβεία ... Γονείς σε απόσταση;
Όταν το παιδί εισέρχεται
στο αναπτυξιακό στάδιο της εφηβείας, οι σχέσεις του με το γονέα αναπόφευκτα μεταβάλλονται.
Σε πολύ γενικό επίπεδο, οι έφηβοι απομακρύνονται από τους γονείς τους, προτιμώντας
να απευθύνονται περισσότερο στους συνομηλίκους για να συζητήσουν μαζί τους και
να τους συμβουλευτούν.
Οι συζητήσεις γονέα –
εφήβου πολλές φορές έχει τη μορφή καβγά. Πρέπει όμως να είμαστε ενήμεροι ότι οι
έφηβοι και οι γονείς ζουν θα λέγαμε σε «αντίθετους κοινωνικούς κόσμους». Οι έφηβοι
προσπαθούν να διαμορφώσουν μια δικιά τους κουλτούρα χωρίς αυτό να σημαίνει ότι
απορρίπτουν εκ θεμελίων την κουλτούρα των ενηλίκων. Οι ενήλικοι προσπαθούν να
δομήσουν την πραγματικότητα του εφήβου ώστε να αντιστοιχεί στη δική τους ιδέα
για το πώς λειτουργεί ο κόσμος. Οι έφηβοι από την άλλη που βρίσκονται στο
κατώφλι της ενήλικης ζωής μπορούν να δουν τα μειονεκτήματα της πραγματικότητας
των γονέων τους. Έτσι λοιπόν, οι έφηβοι βρίσκονται ανάμεσα σε 2 κόσμους α)
τον κόσμο της εξάρτησης και β) τον
κόσμο της ευθύνης. Στην προσπάθειά τους οι έφηβοι να ανεξαρτητοποιηθούν και
να επιβάλλουν τις δικές τους επιθυμίες /
προτιμήσεις συνειδητοποιούν ότι εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τους γονείς τους,
οι οποίοι τους ζητούν να είναι υπεύθυνοι για τις επιλογές τους και έτσι αρχίζουν
οι συγκρούσεις.
Οι γονείς πολλές φορές
αντιμετωπίζουν καχύποπτα τους συνομηλίκους του εφήβου. Εκτός από τις ψυχολογικές
και συναισθηματικές ανάγκες του εφήβου που υπηρετεί η ένταξή του στην ομάδα των
συνομηλίκων, οι γονείς πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι ο χρόνος που περνάει ο
έφηβος με τους φίλους του δε σημαίνει αυτομάτως ότι θα μειώσει και το χρόνο που
αφιερώνει με τους γονείς του. Οι έφηβοι θεωρούν σημαντικό το χρόνο με τους
γονείς καθώς όταν διαφωνήσουν ή μαλώσουν με τον ένα γονέα στρέφονται συνήθως
προς τον άλλο γονέα για να καλύψουν αυτό το κενό. Το κομβικό σημείο στο οποίο
οι γονείς οφείλουν να δώσουν προσοχή είναι ότι ο έφηβος μπορεί να δεχθεί και να
επικοινωνήσει με τον γονέα που έχει αυστηρή συμπεριφορά αλλά τείνει να
απομακρύνεται από τον γονέα που έχει αυταρχική συμπεριφορά.
Ο τρόπος με τον οποίο ο
έφηβος θα αντιληφθεί τα όρια από το γονέα εξαρτάται από τον τρόπο που αυτός θα
του τα χορηγήσει. Εδώ αξίζει να τονίσουμε, ότι πολλές φορές η σχέση εφήβου –
γονέα είναι σχέση εξουσίας και κάθε πάλη για την εξουσία έχει ένα νικητή και
ένα ηττημένο. Οι γονείς και οι έφηβοι όμως χρειάζονται ο ένας τον άλλο και
μπορούν να χρησιμοποιήσουν συμπεριφορές «κερδίζω – κερδίζεις». Για παράδειγμα,
ο νεαρός έφηβος λέει : «Είναι Τετάρτη και έχω κιόλας ξεμείνει από λεφτά.
Χρειάζομαι λίγα χρήματα». Ο γονιός που εφαρμόζει το σύστημα ‘χάνω – κερδίζω’,
θα πει : «Κακώς. Δεν έχω άλλα λεφτά και έτσι δεν θα πάρεις». Σε μια προσέγγιση
‘κερδίζω – κερδίζεις’ , ο γονιός θα πει: «Μου έχει συμβεί και εμένα αυτό και
ξέρω πόσο άσχημο είναι . Δεν έχω λεφτά να σου δώσω μέχρι να πληρωθώ, αλλά ας
δούμε πως μπορείς να βρεις ένα καλύτερο τρόπο να διαχειρίζεσαι τα λεφτά σου».
Στη πρώτη περίπτωση ο γονέας προσπαθεί να
διδάξει τιμωρώντας , ενώ στη δεύτερη διδάσκει μέσα από τη συνδιαλλαγή και τη
δημιουργικότητα.
Ο έφηβος μάχεται και
επεξεργάζεται ένα νέο ρόλο για τον εαυτό του που θα του προσδώσει μεγαλύτερη ισότητα
και περισσότερες ευθύνες. Βρίσκεται στο
πυρετό των συνεχόμενων προβών για να μπορέσει να ανεβάσει το έργο της δικής του
ενήλικης ζωής. Επειδή οι πρόβες αυτές είναι δυσβάστακτα απαιτητικές και το
άγχος για το μέλλον μπορεί να πάρει μεγάλες διαστάσεις, ο γονέας θα πρέπει να
λειτουργεί ως ο υποβολέας δίνοντας την ασφάλεια στον έφηβο ότι μπορεί να προβεί
και σε κακοτοπιές ή λάθη αλλά τελικά την τελική ευθύνη για μια καλή παράσταση την
έχει ο έφηβος στα δικά του χέρια.
Γιώτα Λυμπεροπούλου
Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
Βιβλιογραφία
Cole M., Cole S. R. (2002). Η ανάπτυξη των παιδιών – ΕΦΗΒΕΙΑ.
Γ΄ Τόμος. Τυπωθήτω
Satir V. (1989). Πλάθοντας ανθρώπους. Κέδρος
Dolto F. (1993). Μεγαλώστε σωστά το παιδί σας από τη γέννησή του μέχρι την εφηβεία.
Τόμος 2. Γιαλλέλη
0 σχόλια